Ο όρος προσωπικότητα αναφέρεται σε ανθεκτικά μοτίβα σκέψης, αισθημάτων και συμπεριφορών που είναι χαρακτηριστικά για το κάθε άτομο. Για παράδειγμα, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κάποιον ως εξωστρεφή και κάποιον άλλο ως ντροπαλό επειδή συνήθως συμπεριφέρεται και αισθάνεται με ανάλογους τρόπους. Βέβαια, παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να συμπεριφέρονται με σχετικά προβλέψιμους τρόπους, είναι ταυτόχρονα ευέλικτοι, αναπτύσσονται και με το να μαθαίνουν από τις παρελθοντικές τους εμπειρίες μπορούν να αναπροσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους όταν αλλάζουν οι συνθήκες.
Κάποιος με διαταραχή προσωπικότητας επιδεικνύει ασυνήθιστη συμπεριφορά με δυο τρόπους:
Α) η συμπεριφορά του παρεκκλίνει σημαντικά από τη συμπεριφορά που θεωρείται φυσιολογική στο πολιτισμικό πλαίσιο του ατόμου και προκαλεί δυσφορία και αναστάτωση στη ζωή του άτομου όπως και στις ζωές όσων συναναστρέφονται μαζί του.
Β) το άτομο συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο τον περισσότερο χρόνο και δεν δείχνει να μαθαίνει από τις εμπειρίες. Έχει περιορισμένο ρεπερτόριο στάσεων και συμπεριφορών τις οποίες επιδεικνύει στις περισσότερες περιστάσεις ακόμα κι όταν είναι ακατάλληλες. Ακόμα κι αν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά οδηγεί επανειλημμένα σε αρνητικές συνέπειες (π.χ. τιμωρία, απώλεια φίλων) το άτομο συνεχίζει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο.
Αυτά τα μοτίβα συμπεριφορών συνήθως ξεκινούν στην παιδική ηλικία ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Είναι ανθεκτικά και σχετικά δύσκολο να αλλάξουν.
Οι διαταραχές προσωπικότητας δεν είναι ακόμα καλά κατανοητές καθώς τα περισσότερα μοτίβα συμπεριφορών μπορούν να βρεθούν σε μια πληθώρα ανθρώπων.
Υπάρχουν λίγες θεραπείες που φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα κι έτσι η κατηγοριοποίηση ενός ατόμου κάτω από την ταμπέλα «διαταραχή της προσωπικότητας» μπορεί να γίνει ακόμα και καταστροφική.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις διαταραχές της προσωπικότητας και αυτό γιατί τα αισθήματα επιθετικότητας, θυμού, ταπείνωσης επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους. Για παράδειγμα μπορεί να παρενοχλούν τους άλλους ή να χρησιμοποιούν τη γοητεία τους για να αναπτύξουν μια ιδιαίτερη σχέση που ξεπερνά τα επαγγελματικά όρια ή να γίνονται πολύ εξαρτητικοί στις σχέσεις τους με το προσωπικό.
Συχνά τα άτομα με διαταραχές προσωπικότητας αποτελούν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ του προσωπικού λόγω του γεγονότος ότι είναι «δύσκολοι» κρατούμενοι με αποτέλεσμα επιβαρυντικό τόσο για το προσωπικό όσο και για τον κρατούμενο
Αιτιολογία
Η αιτιολογία δεν είναι ξεκάθαρη, έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες. Προτείνεται ότι υπάρχει κάποια δυσλειτουργία στα δίκτυα του εγκεφάλου ή ότι εκλείπουν κάποιες χημικές ουσίες. Ίσως δηλαδή να υπάρχει μια γενετική προδιάθεση προς κάποιες μορφές συμπεριφορών. Βέβαια οι πρώιμες εμπειρίες επηρεάζουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται κάποιος. Για παράδειγμα, οι αρνητικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας σχετίζονται με την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας.
Ο ρόλος των σωφρονιστικών υπαλλήλων είναι εξαιρετικά απαιτητικός όταν έχουν να αντιμετωπίσουν έναν μεγάλο αριθμό ατόμων με ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών συμπεριφορών. Ακόμα κι άτομα που δεν φέρουν ψυχιατρική γνωμάτευση μπορεί να εμφανίζουν διαταραχές προσωπικότητας που συνυπάρχουν με κάποια άλλη ψυχική διαταραχή και είναι πολύ πιθανό να εμφανίζουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά ή ουσιοεξάρτηση. Έχει αναφερθεί ότι ως και το 75% των φυλακισμένων μπορεί να έχουν τη διαταραχή.
Θεραπεία
Οι διαταραχές της προσωπικότητας είναι δύσκολο να θεραπευθούν καθώς εμπλέκουν μακροχρόνια διάχυτα μοτίβα σκέψης, συναισθημάτων και τρόπους σύναψης σχέσεων. Οι θεραπείες έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν ο ασθενής εμφανίζει κάποιο βαθμό κινητοποίησης, αυτογνωσίας και προθυμίας να αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του.
Κάποιος με διαταραχή προσωπικότητας επιδεικνύει ασυνήθιστη συμπεριφορά με δυο τρόπους:
Α) η συμπεριφορά του παρεκκλίνει σημαντικά από τη συμπεριφορά που θεωρείται φυσιολογική στο πολιτισμικό πλαίσιο του ατόμου και προκαλεί δυσφορία και αναστάτωση στη ζωή του άτομου όπως και στις ζωές όσων συναναστρέφονται μαζί του.
Β) το άτομο συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο τον περισσότερο χρόνο και δεν δείχνει να μαθαίνει από τις εμπειρίες. Έχει περιορισμένο ρεπερτόριο στάσεων και συμπεριφορών τις οποίες επιδεικνύει στις περισσότερες περιστάσεις ακόμα κι όταν είναι ακατάλληλες. Ακόμα κι αν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά οδηγεί επανειλημμένα σε αρνητικές συνέπειες (π.χ. τιμωρία, απώλεια φίλων) το άτομο συνεχίζει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο.
Αυτά τα μοτίβα συμπεριφορών συνήθως ξεκινούν στην παιδική ηλικία ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Είναι ανθεκτικά και σχετικά δύσκολο να αλλάξουν.
Οι διαταραχές προσωπικότητας δεν είναι ακόμα καλά κατανοητές καθώς τα περισσότερα μοτίβα συμπεριφορών μπορούν να βρεθούν σε μια πληθώρα ανθρώπων.
Υπάρχουν λίγες θεραπείες που φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα κι έτσι η κατηγοριοποίηση ενός ατόμου κάτω από την ταμπέλα «διαταραχή της προσωπικότητας» μπορεί να γίνει ακόμα και καταστροφική.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις διαταραχές της προσωπικότητας και αυτό γιατί τα αισθήματα επιθετικότητας, θυμού, ταπείνωσης επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους. Για παράδειγμα μπορεί να παρενοχλούν τους άλλους ή να χρησιμοποιούν τη γοητεία τους για να αναπτύξουν μια ιδιαίτερη σχέση που ξεπερνά τα επαγγελματικά όρια ή να γίνονται πολύ εξαρτητικοί στις σχέσεις τους με το προσωπικό.
Συχνά τα άτομα με διαταραχές προσωπικότητας αποτελούν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ του προσωπικού λόγω του γεγονότος ότι είναι «δύσκολοι» κρατούμενοι με αποτέλεσμα επιβαρυντικό τόσο για το προσωπικό όσο και για τον κρατούμενο
Αιτιολογία
Η αιτιολογία δεν είναι ξεκάθαρη, έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες. Προτείνεται ότι υπάρχει κάποια δυσλειτουργία στα δίκτυα του εγκεφάλου ή ότι εκλείπουν κάποιες χημικές ουσίες. Ίσως δηλαδή να υπάρχει μια γενετική προδιάθεση προς κάποιες μορφές συμπεριφορών. Βέβαια οι πρώιμες εμπειρίες επηρεάζουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται κάποιος. Για παράδειγμα, οι αρνητικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας σχετίζονται με την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας.
Ο ρόλος των σωφρονιστικών υπαλλήλων είναι εξαιρετικά απαιτητικός όταν έχουν να αντιμετωπίσουν έναν μεγάλο αριθμό ατόμων με ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών συμπεριφορών. Ακόμα κι άτομα που δεν φέρουν ψυχιατρική γνωμάτευση μπορεί να εμφανίζουν διαταραχές προσωπικότητας που συνυπάρχουν με κάποια άλλη ψυχική διαταραχή και είναι πολύ πιθανό να εμφανίζουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά ή ουσιοεξάρτηση. Έχει αναφερθεί ότι ως και το 75% των φυλακισμένων μπορεί να έχουν τη διαταραχή.
Θεραπεία
Οι διαταραχές της προσωπικότητας είναι δύσκολο να θεραπευθούν καθώς εμπλέκουν μακροχρόνια διάχυτα μοτίβα σκέψης, συναισθημάτων και τρόπους σύναψης σχέσεων. Οι θεραπείες έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν ο ασθενής εμφανίζει κάποιο βαθμό κινητοποίησης, αυτογνωσίας και προθυμίας να αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του.
Διαχείριση των διαταραχών της προσωπικότητας
Γενική προσέγγιση
Συμπεριφερθείτε με σεβασμό χωρίς να περιμένετε ότι και ο κρατούμενος θα κάνει το ίδιο.
Θέστε όρια και ξεκάθαρους κανόνες για την αναμενόμενη συμπεριφορά.
Αποφύγετε τις ασάφειες και τα διφορούμενα μηνύματα όταν μιλάτε με τον κρατούμενο. Μην υπόσχεστε κάτι που δεν μπορείτε να κάνετε.
Παραμείνετε ήρεμοι. Να περιμένετε απογοητεύσεις και εκνευρισμούς και να μην παίρνετε τα πράγματα προσωπικά. Μην προσπαθείτε δείξετε ότι είστε πιο ισχυροί ή πιο δυνατοί, ότι μπορείτε να τους αλλάξετε ή να τους σώσετε
Να είστε ξεκάθαροι για το ρόλο σας και τα όρια. Μην εισάγετε πράγματα στη φυλακή και μην δημιουργείτε «ιδιαίτερες» σχέσεις με τους κρατούμενους
Αν ένας κρατούμενους είναι θυμωμένος ή εμφανίζει αυξανόμενη επιθετικότητα
Αναπτύξτε δεξιότητες λεκτικού καθησυχασμού για να διαχειριστείτε την επιθετικότητα. Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχές της προσωπικότητας συχνά δείχνουν μειωμένη ανοχή σε ματαιώσεις. Με τον καιρό το προσωπικό αναπτύσσει την ικανότητα να προβλέψει την επερχόμενη επιθετικότητα και μερικές φορές μπορεί να την αποτρέψουν.
Φροντίζοντας τον εαυτό σας
Λάβετε υπόψη και τη δική σας ασφάλεια.
Ενημερώστε τον υπεύθυνο σας αν αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε κίνδυνο.
Εκτονώστε την ένταση σας με υγιής τρόπους, αποφεύγοντας την υπερκατανάλωση αλκοόλ, την επικίνδυνη οδήγηση ή το ξέσπασμα στην οικογένεια. Λειτουργήστε σαν ομάδα, είναι σημαντικό το άτομο να δέχεται την ίδια μεταχείριση από όλο το προσωπικό.
Βοηθώντας τον κρατούμενο
Θέστε ρεαλιστικούς στόχους στο πώς και πόσο μπορείτε να βοηθήσετε τον κρατούμενο. Ο στόχος δεν είναι να αλλάξουμε τις μακροχρόνιες συμπεριφορές αλλά να βοηθήσουμε τον κρατούμενο να ανταπεξέλθει στην καθημερινή ζωή. Για αυτό θα πρέπει οι φιλοδοξίες μας να είναι ρεαλιστικές και χαμηλές. Μπορούμε για παράδειγμα να αποφύγουμε την παρενόχληση ή να λάβουμε μέτρα για την επανένταξη μετά την αποφυλάκιση.
Εστιάστε στα θετικά. Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας τις θετικές πλευρές της προσωπικότητας του ατόμου. Κάποιος μπορεί να έχει διαγνωστεί με οριακή διαταραχή της προσωπικότητας αλλά ωστόσο να είναι έξυπνος και δημιουργικός. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε κάθε κρατούμενο να αξιοποιεί τις δυνατότητες και τις δυνάμεις του. Αποφύγετε χαρακτηρισμούς όπως «ανεπαρκής». Κάντε ό, τι είναι δυνατόν για να ενθαρρύνετε τις υπάρχουσες δυνάμεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτοεκτίμηση για παράδειγμα εργασία, δημιουργικότητα, άσκηση, εκπαίδευση. Η μέτρια επιτυχία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα οφέλη αργότερα ενώ, μια ενδεχόμενη αποτυχία μπορεί να ματαιώσει όση καλή δουλειά έχει προηγηθεί.
Να έχετε στο μυαλό σας ότι οι κρατούμενοι με διαταραχές έχουν περισσότερες πιθανότητες να νιώσουν κατάθλιψη, έντονο άγχος ή να γίνουν αυτοκαταστροφικοί.
Βοηθώντας κρατούμενους με παρανοϊκές συμπεριφορές
Έχετε στο μυαλό σας ότι οι παρανοϊκοί άνθρωποι είναι φοβισμένοι. Μπορεί να γίνουν επιθετικοί προκειμένου να προστατέψουν τον εαυτό τους από αυτό που αντιλαμβάνονται ως απειλή. Δεν πρέπει ποτέ να μένουν μόνοι τους με κάποιον που θεωρούν ότι τους απειλεί. Πρέπει να λαμβάνονται προστατευτικά μέτρα για τους κρατούμενους και το προσωπικό που εμπλέκονται στις παρανοϊκές ιδέες των κρατουμένων. Για παράδειγμα αν κάποιος πιστεύει ότι οι Ρώσοι θέλουν να του κάνουν κακό δεν πρέπει ποτέ να μοιράζεται το κελί του με κάποιον Ρώσο.
• Αποφύγετε να ρωτάτε πολύ προσωπικές ερωτήσεις. Ο κρατούμενος μπορεί να παρερμηνεύσει την ερώτηση ως απειλητική.
• ¨Όταν είναι δυνατόν εξηγήστε τυχόν αλλαγές . Μην αφήνετε τη φαντασία του κρατούμενου να κατασκευάζει εξηγήσεις γι’ αυτά που συμβαίνουν.
• Αν ο κρατούμενος εκφράσει τις παρανοϊκές ιδέες του μην τις αντικρούσετε αλλά μην προσποιηθείτε ότι συμφωνείτε κιόλας. Εστιάστε στο πώς νιώθει και αλλάξτε θέμα σε κάτι πιο ουδέτερο.
• Αν ο κρατούμενος εμφανίζει αξιοσημείωτη επιδείνωση και έχει ιστορικό βίας αναφερθείτε.
Βοηθώντας κρατούμενους με αντικοινωνικές συμπεριφορές
Γενική προσέγγιση
Συμπεριφερθείτε με σεβασμό χωρίς να περιμένετε ότι και ο κρατούμενος θα κάνει το ίδιο.
Θέστε όρια και ξεκάθαρους κανόνες για την αναμενόμενη συμπεριφορά.
Αποφύγετε τις ασάφειες και τα διφορούμενα μηνύματα όταν μιλάτε με τον κρατούμενο. Μην υπόσχεστε κάτι που δεν μπορείτε να κάνετε.
Παραμείνετε ήρεμοι. Να περιμένετε απογοητεύσεις και εκνευρισμούς και να μην παίρνετε τα πράγματα προσωπικά. Μην προσπαθείτε δείξετε ότι είστε πιο ισχυροί ή πιο δυνατοί, ότι μπορείτε να τους αλλάξετε ή να τους σώσετε
Να είστε ξεκάθαροι για το ρόλο σας και τα όρια. Μην εισάγετε πράγματα στη φυλακή και μην δημιουργείτε «ιδιαίτερες» σχέσεις με τους κρατούμενους
Αν ένας κρατούμενους είναι θυμωμένος ή εμφανίζει αυξανόμενη επιθετικότητα
Αναπτύξτε δεξιότητες λεκτικού καθησυχασμού για να διαχειριστείτε την επιθετικότητα. Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχές της προσωπικότητας συχνά δείχνουν μειωμένη ανοχή σε ματαιώσεις. Με τον καιρό το προσωπικό αναπτύσσει την ικανότητα να προβλέψει την επερχόμενη επιθετικότητα και μερικές φορές μπορεί να την αποτρέψουν.
Φροντίζοντας τον εαυτό σας
Λάβετε υπόψη και τη δική σας ασφάλεια.
Ενημερώστε τον υπεύθυνο σας αν αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε κίνδυνο.
Εκτονώστε την ένταση σας με υγιής τρόπους, αποφεύγοντας την υπερκατανάλωση αλκοόλ, την επικίνδυνη οδήγηση ή το ξέσπασμα στην οικογένεια. Λειτουργήστε σαν ομάδα, είναι σημαντικό το άτομο να δέχεται την ίδια μεταχείριση από όλο το προσωπικό.
Βοηθώντας τον κρατούμενο
Θέστε ρεαλιστικούς στόχους στο πώς και πόσο μπορείτε να βοηθήσετε τον κρατούμενο. Ο στόχος δεν είναι να αλλάξουμε τις μακροχρόνιες συμπεριφορές αλλά να βοηθήσουμε τον κρατούμενο να ανταπεξέλθει στην καθημερινή ζωή. Για αυτό θα πρέπει οι φιλοδοξίες μας να είναι ρεαλιστικές και χαμηλές. Μπορούμε για παράδειγμα να αποφύγουμε την παρενόχληση ή να λάβουμε μέτρα για την επανένταξη μετά την αποφυλάκιση.
Εστιάστε στα θετικά. Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας τις θετικές πλευρές της προσωπικότητας του ατόμου. Κάποιος μπορεί να έχει διαγνωστεί με οριακή διαταραχή της προσωπικότητας αλλά ωστόσο να είναι έξυπνος και δημιουργικός. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε κάθε κρατούμενο να αξιοποιεί τις δυνατότητες και τις δυνάμεις του. Αποφύγετε χαρακτηρισμούς όπως «ανεπαρκής». Κάντε ό, τι είναι δυνατόν για να ενθαρρύνετε τις υπάρχουσες δυνάμεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτοεκτίμηση για παράδειγμα εργασία, δημιουργικότητα, άσκηση, εκπαίδευση. Η μέτρια επιτυχία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα οφέλη αργότερα ενώ, μια ενδεχόμενη αποτυχία μπορεί να ματαιώσει όση καλή δουλειά έχει προηγηθεί.
Να έχετε στο μυαλό σας ότι οι κρατούμενοι με διαταραχές έχουν περισσότερες πιθανότητες να νιώσουν κατάθλιψη, έντονο άγχος ή να γίνουν αυτοκαταστροφικοί.
Βοηθώντας κρατούμενους με παρανοϊκές συμπεριφορές
Έχετε στο μυαλό σας ότι οι παρανοϊκοί άνθρωποι είναι φοβισμένοι. Μπορεί να γίνουν επιθετικοί προκειμένου να προστατέψουν τον εαυτό τους από αυτό που αντιλαμβάνονται ως απειλή. Δεν πρέπει ποτέ να μένουν μόνοι τους με κάποιον που θεωρούν ότι τους απειλεί. Πρέπει να λαμβάνονται προστατευτικά μέτρα για τους κρατούμενους και το προσωπικό που εμπλέκονται στις παρανοϊκές ιδέες των κρατουμένων. Για παράδειγμα αν κάποιος πιστεύει ότι οι Ρώσοι θέλουν να του κάνουν κακό δεν πρέπει ποτέ να μοιράζεται το κελί του με κάποιον Ρώσο.
• Αποφύγετε να ρωτάτε πολύ προσωπικές ερωτήσεις. Ο κρατούμενος μπορεί να παρερμηνεύσει την ερώτηση ως απειλητική.
• ¨Όταν είναι δυνατόν εξηγήστε τυχόν αλλαγές . Μην αφήνετε τη φαντασία του κρατούμενου να κατασκευάζει εξηγήσεις γι’ αυτά που συμβαίνουν.
• Αν ο κρατούμενος εκφράσει τις παρανοϊκές ιδέες του μην τις αντικρούσετε αλλά μην προσποιηθείτε ότι συμφωνείτε κιόλας. Εστιάστε στο πώς νιώθει και αλλάξτε θέμα σε κάτι πιο ουδέτερο.
• Αν ο κρατούμενος εμφανίζει αξιοσημείωτη επιδείνωση και έχει ιστορικό βίας αναφερθείτε.
Βοηθώντας κρατούμενους με αντικοινωνικές συμπεριφορές
• Προφυλάξτε τον εαυτό σας. Αφήστε στον κρατούμενο αρκετό χώρο.
• Μην παίρνετε προσωπικά τα όσα λέγονται
• Έχετε το νους σας στις δυναμικές σχέσεων
Βοηθώντας κρατούμενους με οριακή διαταραχή
Συνήθως οι κρατούμενοι με οριακές διαταραχές τείνουν να δένονται με το προσωπικό. Το προσωπικό αναλαμβάνει το φορτίο να πείσει τον κρατούμενο να μην κάνει κακό στον εαυτό του ή κάνει απόπειρες να ζητήσει εξωτερική βοήθεια για τον ασθενή. Στη συνέχεια το προσωπικό ίσως απογοητευθεί όταν βλέπει ότι δεν υπάρχει καμία πρόοδος και ότι τα πράγματα παραμένουν ως έχουν. Μπορεί να εμφανίζεις απότομες αλλαγές στη διάθεση του, από τη μία να αισθάνεται λύπη και ανικανότητα να βοηθήσουν τον κρατούμενο και από την άλλη θυμό. Ειδικά αν ο κρατούμενος εμφανίζει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά αυτό μπορεί να εκληφθεί ως προσπάθεια να τραβήξει την προσοχή ή ως χάσιμο χρόνου κι έτσι να του φέρονται τιμωρητικά. Από την άλλη το προσωπικό που αντιμετωπίζει ήδη κάποια συναισθηματικά προβλήματα μπορεί να εμφανίσει επαγγελματική εξουθένωση.
Για να αποφευχθούν αυτές οι καταστάσεις το προσωπικό θα πρέπει να θέσει ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους σχετικά με το τι μπορεί να προσφέρει .
Καθιερώστε μια ομαδική προσέγγιση που να ‘χει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα παρά μια παρέμβαση στην κρίση.
Ωστόσο να είστε προετοιμασμένοι για ενδεχόμενες κρίσεις. Καλό θα ήταν να καθιερωθεί ένα πρωτόκολλο για το πώς θα πρέπει όλο το προσωπικό να συμπεριφέρεται στον κρατούμενο σε περίπτωση κρίσης, αν για παράδειγμα απειλεί να κάνει κακό στον εαυτό του. Οι άνθρωποι με αυτά τα μοτίβα συμπεριφορών τείνουν να αντιδρούν με περισσότεροι θλίψη και οργή απ’ ότι ο μέσος όρος κι έτσι είναι πιο πιθανό να βιώσουν κρίσεις. Αν είναι δυνατόν, δώστε στον κρατούμενο τη δυνατότητα να επιλύσει την κατάσταση που προκάλεσε την κρίση. Διατηρήστε τις συζητήσεις σύντομες, ακριβείς και εστιασμένες στο στόχο.
Προσπαθήστε να αποφύγετε την έκφραση θυμού και παραμείνετε ήρεμοι και αντικειμενικοί. Να είστε ακριβείς .
Όλο το προσωπικό που ασχολείται με αυτή την ομάδα κρατουμένων χρειάζεται μια συνεχιζόμενη υποστήριξη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με ομάδες προσωπικού και συζητήσεις για το πως πάνε τα πράγματα με αυτές τις δύσκολες ομάδες και πώς μεταχειρίζεται το προσωπικό. Ιδανικά η ομάδα αυτή θα μπορούσε να συντονίζεται από κάποιο ουδέτερο άτομο με υποστηρικτικές δεξιότητες έτσι ώστε το προσωπικό να αισθάνεται άνετα να μιλήσει.
Αποκλιμάκωση-καθησυχασμός
1. Υιοθετήστε μια μη απειλητική στάση σώματος
Χρησιμοποιήστε μια ήρεμη και ανοιχτή στάση .Τοποθετήστε τον εαυτό σας στο πλευρό του κρατουμένου και ελαττώστε την οπτική επαφή χρησιμοποιώντας την περιφερειακή όραση. Η ευθεία οπτική επαφή μπορεί να εκληφθεί από το άτομο που βρίσκεται σε κρίση ως απειλητική.
2. Δείξτε κατανόηση
Παραμείνετε ήρεμοι και υπομονετικοί
Μιλήστε αργά, καθαρά με ήρεμο τόνο και αποφύγετε να ακουστείτε τιμωρητικοί
Προσφέρετε υποστήριξη: μην κάνετε νύξεις για αντίποινα. Βεβαιώστε το άτομο πως κατανοείτε ότι είναι εκνευρισμένο. Αν το άτομο κάνει κινήσεις συμφιλίωσης δράστε αντίστοιχα.
Ρωτήστε το άτομο πώς νιώθει και τι του προκαλεί θυμό και πώς νομίζει ότι μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση
Δώστε χρόνο στο άτομο να σκεφτεί την κατάσταση και να σας εξιστορήσει τα γεγονότα.
Αποφύγετε να διακόπτεται το άτομο και αν χρειαστεί κάντε το ήρεμα.
3. Δώστε υποστηρικτική ανατροφοδότηση
Σημειώστε τα μη λεκτικά σημάδια του ατόμου και ενημερώστε για τις εντυπώσεις που σας δίνει.
Π.χ. «Μοιάζεις εξοργισμένος. Ίσως μπορείς να μου πεις γιατί είσαι θυμωμένος κι ίσως μπορώ να σε βοηθήσω»
«Βλέπω ότι είσαι πολύ αναστατωμένος με κάτι. Πες μου τι σε ανησυχεί; Τι θα μπορούσα να κάνω για να σε βοηθήσω;»
Αυτές οι ερωτήσεις είναι συχνά χρήσιμες. Μπορεί όμως να έχουν και τα αντίθετα αποτελέσματα οπότε χρησιμοποιείτε κάποια από τις παρακάτω τεχνικές.
4. Δώστε στο άτομο επιλογές
Η δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να νιώσει ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης κι έτσι μπορεί να απομακρύνει σε κάποιο βαθμό την δυσφορία.
Π.χ. «Βλέπω ότι είσαι εξαιρετικά αναστατωμένος που δεν σου επιτράπηκε να πας σπίτι για την κηδεία του παππού σου. Αν έρθεις στο γραφείο μου θα σε βοηθήσω να γράψεις ένα γράμμα στο διοικητή σχετικά με αυτό το θέμα αλλιώς μπορώ να σε αφήσω να ηρεμήσεις. Πες μου τι προτιμάς»
5. Θέστε όρια
Για τα άτομα που πασχίζουν να μην γίνουν επιθετικά το να τεθούν όρια μπορεί να είναι βοηθητικό στο να μείνουν ήρεμοι και να μειώσουν το άγχος της απώλειας ελέγχου.
« Βλέπω ότι είσαι θυμωμένος και δεν έχεις άδικο με όσα συμβαίνουν σήμερα. Θα ήθελα να σε βοηθήσω αλλά δεν μπορώ να χάνεις την ψυχραιμία σου. Πρώτα από όλα θα ήθελα να κάτσεις κάτω και να μου πεις πως μπορώ να σε βοηθήσω».
«Θα ήθελα να σε βοηθήσω αλλά δεν μπορώ αν φωνάζεις . Είτε θα σταματήσεις να φωνάζεις και θα ηρεμήσεις ή θα χρειαστεί να σε αφήσω μόνο σου μέχρι ν α ηρεμήσεις.
6. Διακοπή
Το time out περιλαμβάνει το να αφήσουμε το άτομο μόνο του σε ένα δωμάτιο για λίγη ώρα, εξηγώντας του ότι δεν πρόκειται για τιμωρία αλλά σαν χρόνος για να σκεφθεί.
• Μην παίρνετε προσωπικά τα όσα λέγονται
• Έχετε το νους σας στις δυναμικές σχέσεων
Βοηθώντας κρατούμενους με οριακή διαταραχή
Συνήθως οι κρατούμενοι με οριακές διαταραχές τείνουν να δένονται με το προσωπικό. Το προσωπικό αναλαμβάνει το φορτίο να πείσει τον κρατούμενο να μην κάνει κακό στον εαυτό του ή κάνει απόπειρες να ζητήσει εξωτερική βοήθεια για τον ασθενή. Στη συνέχεια το προσωπικό ίσως απογοητευθεί όταν βλέπει ότι δεν υπάρχει καμία πρόοδος και ότι τα πράγματα παραμένουν ως έχουν. Μπορεί να εμφανίζεις απότομες αλλαγές στη διάθεση του, από τη μία να αισθάνεται λύπη και ανικανότητα να βοηθήσουν τον κρατούμενο και από την άλλη θυμό. Ειδικά αν ο κρατούμενος εμφανίζει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά αυτό μπορεί να εκληφθεί ως προσπάθεια να τραβήξει την προσοχή ή ως χάσιμο χρόνου κι έτσι να του φέρονται τιμωρητικά. Από την άλλη το προσωπικό που αντιμετωπίζει ήδη κάποια συναισθηματικά προβλήματα μπορεί να εμφανίσει επαγγελματική εξουθένωση.
Για να αποφευχθούν αυτές οι καταστάσεις το προσωπικό θα πρέπει να θέσει ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους σχετικά με το τι μπορεί να προσφέρει .
Καθιερώστε μια ομαδική προσέγγιση που να ‘χει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα παρά μια παρέμβαση στην κρίση.
Ωστόσο να είστε προετοιμασμένοι για ενδεχόμενες κρίσεις. Καλό θα ήταν να καθιερωθεί ένα πρωτόκολλο για το πώς θα πρέπει όλο το προσωπικό να συμπεριφέρεται στον κρατούμενο σε περίπτωση κρίσης, αν για παράδειγμα απειλεί να κάνει κακό στον εαυτό του. Οι άνθρωποι με αυτά τα μοτίβα συμπεριφορών τείνουν να αντιδρούν με περισσότεροι θλίψη και οργή απ’ ότι ο μέσος όρος κι έτσι είναι πιο πιθανό να βιώσουν κρίσεις. Αν είναι δυνατόν, δώστε στον κρατούμενο τη δυνατότητα να επιλύσει την κατάσταση που προκάλεσε την κρίση. Διατηρήστε τις συζητήσεις σύντομες, ακριβείς και εστιασμένες στο στόχο.
Προσπαθήστε να αποφύγετε την έκφραση θυμού και παραμείνετε ήρεμοι και αντικειμενικοί. Να είστε ακριβείς .
Όλο το προσωπικό που ασχολείται με αυτή την ομάδα κρατουμένων χρειάζεται μια συνεχιζόμενη υποστήριξη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με ομάδες προσωπικού και συζητήσεις για το πως πάνε τα πράγματα με αυτές τις δύσκολες ομάδες και πώς μεταχειρίζεται το προσωπικό. Ιδανικά η ομάδα αυτή θα μπορούσε να συντονίζεται από κάποιο ουδέτερο άτομο με υποστηρικτικές δεξιότητες έτσι ώστε το προσωπικό να αισθάνεται άνετα να μιλήσει.
Αποκλιμάκωση-καθησυχασμός
1. Υιοθετήστε μια μη απειλητική στάση σώματος
Χρησιμοποιήστε μια ήρεμη και ανοιχτή στάση .Τοποθετήστε τον εαυτό σας στο πλευρό του κρατουμένου και ελαττώστε την οπτική επαφή χρησιμοποιώντας την περιφερειακή όραση. Η ευθεία οπτική επαφή μπορεί να εκληφθεί από το άτομο που βρίσκεται σε κρίση ως απειλητική.
2. Δείξτε κατανόηση
Παραμείνετε ήρεμοι και υπομονετικοί
Μιλήστε αργά, καθαρά με ήρεμο τόνο και αποφύγετε να ακουστείτε τιμωρητικοί
Προσφέρετε υποστήριξη: μην κάνετε νύξεις για αντίποινα. Βεβαιώστε το άτομο πως κατανοείτε ότι είναι εκνευρισμένο. Αν το άτομο κάνει κινήσεις συμφιλίωσης δράστε αντίστοιχα.
Ρωτήστε το άτομο πώς νιώθει και τι του προκαλεί θυμό και πώς νομίζει ότι μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση
Δώστε χρόνο στο άτομο να σκεφτεί την κατάσταση και να σας εξιστορήσει τα γεγονότα.
Αποφύγετε να διακόπτεται το άτομο και αν χρειαστεί κάντε το ήρεμα.
3. Δώστε υποστηρικτική ανατροφοδότηση
Σημειώστε τα μη λεκτικά σημάδια του ατόμου και ενημερώστε για τις εντυπώσεις που σας δίνει.
Π.χ. «Μοιάζεις εξοργισμένος. Ίσως μπορείς να μου πεις γιατί είσαι θυμωμένος κι ίσως μπορώ να σε βοηθήσω»
«Βλέπω ότι είσαι πολύ αναστατωμένος με κάτι. Πες μου τι σε ανησυχεί; Τι θα μπορούσα να κάνω για να σε βοηθήσω;»
Αυτές οι ερωτήσεις είναι συχνά χρήσιμες. Μπορεί όμως να έχουν και τα αντίθετα αποτελέσματα οπότε χρησιμοποιείτε κάποια από τις παρακάτω τεχνικές.
4. Δώστε στο άτομο επιλογές
Η δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να νιώσει ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης κι έτσι μπορεί να απομακρύνει σε κάποιο βαθμό την δυσφορία.
Π.χ. «Βλέπω ότι είσαι εξαιρετικά αναστατωμένος που δεν σου επιτράπηκε να πας σπίτι για την κηδεία του παππού σου. Αν έρθεις στο γραφείο μου θα σε βοηθήσω να γράψεις ένα γράμμα στο διοικητή σχετικά με αυτό το θέμα αλλιώς μπορώ να σε αφήσω να ηρεμήσεις. Πες μου τι προτιμάς»
5. Θέστε όρια
Για τα άτομα που πασχίζουν να μην γίνουν επιθετικά το να τεθούν όρια μπορεί να είναι βοηθητικό στο να μείνουν ήρεμοι και να μειώσουν το άγχος της απώλειας ελέγχου.
« Βλέπω ότι είσαι θυμωμένος και δεν έχεις άδικο με όσα συμβαίνουν σήμερα. Θα ήθελα να σε βοηθήσω αλλά δεν μπορώ να χάνεις την ψυχραιμία σου. Πρώτα από όλα θα ήθελα να κάτσεις κάτω και να μου πεις πως μπορώ να σε βοηθήσω».
«Θα ήθελα να σε βοηθήσω αλλά δεν μπορώ αν φωνάζεις . Είτε θα σταματήσεις να φωνάζεις και θα ηρεμήσεις ή θα χρειαστεί να σε αφήσω μόνο σου μέχρι ν α ηρεμήσεις.
6. Διακοπή
Το time out περιλαμβάνει το να αφήσουμε το άτομο μόνο του σε ένα δωμάτιο για λίγη ώρα, εξηγώντας του ότι δεν πρόκειται για τιμωρία αλλά σαν χρόνος για να σκεφθεί.
ΠΗΓΗ: ΚΛΙΜΑΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου